شاخص بورس چیست؟

شاخص بورس چیست؟ از شاخص کل تا هم‌وزن

رشد شاخص کل بورس چهارشنبه ۲۹ تیر

شاخص بورس تهران در پایان معاملات امروز با افزایش ۳ هزار و ۲ واحد همراه شد.

به گزارش تازه نیوز، بورس اوراق بهادار تهران امروز در آخرین روز هفته با افزایش ۳ هزار و ۲ وا حد به رقم یک‌میلیون و ۴۷۱ هزار و ۸۹۶ واحد رسید.

همچنین شاخص کل با معیار هم‌وزن با افزایش ۲ هزار و ۱۰۳ واحد به رقم ۴۰۳ هزار و ۷۸۱ واحد رسید.

ارزش بازار در بورس تهران به ۵ میلیون و ۷۰۹ هزار میلیارد تومان بالغ شد.

معامله‌گران امروز بیش از ۳.۳ میلیارد سهام، حق‌تقدم و اوراق مالی در قالب ۲۱۶ هزار واحد و به ارزش ۲ هزار و ۴۱۳ میلیارد تومان داد و ستد کردند.

امروز همه شاخص‌های بورس سبز شدند، اما میزان افزایش شاخص‌ها زیر یک‌درصد بوده است، به گونه‌ای که شاخص کل و شاخص قیمت با معیار وزنی ارزشی ۲دهم درصد رشد کردند. این دو شاخص با معیار هم‌وزن ۵۲ صدم درصد افزایش یافتند.

شاخص آزاد شناور ۱۶صدم درصد رشد کرد. شاخص بازار اول بورس ۱۳صدم درصد افزایش یافت و شاخص بازار دوم بورس ۳دهم درصد رشد کرد.

امروز نمادهای پتروشیمی پردیس، شستا، مبین انرژی خلیج‌فارس، هلدینگ نفت و گاز و پتروشیمی تأمین و پتروشیمی بوعلی سینا بیشترین اثر افزایشی در شاخص بورس را داشتند و برعکس نمادهای گل‌گهر و فولاد خوزستان بیشترین اثر کاهشی در شاخص بورس را داشتند.

در فرابورس ایران هم امروز شاخص کل ۷۹ واحد کاهش یافته و به رقم ۱۹ هزار و ۵۳۹ واحد رسید.

ارزش بازار اول و دوم فرابورس ایران به بیش از یک‌میلیون و ۸۴ هزار میلیارد تومان رسید.

ارزش بازار پایه فرابورس ۳۴۸ هزار میلیارد تومان شد.

معامله‌گران امروز در فرابورس ایران بیش از ۱.۲ میلیارد سهام، حق‌تقدم و اوراق مالی در قالب ۱۰۹ هزار فقره معامله و به ارزش ۵ هزار و ۱۸۵ میلیارد تومان داد و ستد کردند.

امروز نمادهای صنعتی مینو، فولاد غدیر و پتروشیمی زاگرس بیشترین اثر افزایشی در شاخص فرابورس را داشتند و برعکس، نماد بیمه پاسارگاد، پلیمر آریا ساسول، سنگ‌آهن گوهرزمین و نیروی برق دماوند بیشترین اثر کاهشی در شاخص فرابورس را داشته‌اند.

مدیرعامل ایران‌خودرو امروز اعلام کرده است محصولات این شرکت را در بورس کالا عرضه خواهد کرد.

همچنین محمدامین قهرمانی معاون بورس تهران در پاسخ به این پرسش که چه تعداد شرکت دانش‌بنیان در بورس حاضرند و چه تعداد در مرحله ورود به بورس هستند، اظهار داشت: از سال‌های قبل تاکنون ۳۱ شرکت دانش‌بنیان در حوزه‌های تولید دارو، فولاد و همچنین شرکت‌های داده محور PSP مانند خدمات تجارت الکترونیک پارسیان در بورس حضور دارند و در حال حاضر سه شرکت دانش‌بنیان در مراحل درج نماد و عرضه در بورس هستند که البته هنوز به بازار نیامده‌اند.

وی افزود: شرکت‌هایی که داده محور هستند، مانند دیجی‌کالا و اسنپ به عنوان شرکـت‌های دانش‌بنیان درخواست پذیرش در بورس داده‌اند و از حدود یک ماه قبل، یک پیوست به دستورالعمل پذیرش شرکت‌ها اضافه شد که مختص شرکت‌های دانش‌بنیان و داده محور است.

معاون ناشران و اعضای بورس تهران گفت: یکی از ویژگی‌های شرکت‌های دانش‌بنیان این است که عمده دارایی‌های آنها نامشهود است و دارایی مشهود مانند زمین و ساختمان ندارند، بلکه عمده دارایی‌ شرکت‌ها مبتنی بر داده محوری است که قابلیت پذیرش در بورس یا فرابورس را پیدا کرده‌اند.

شاخص بورس چیست؟ از شاخص کل تا هم‌وزن

شاخص بورس چیست؟ از شاخص کل تا هم‌وزن

در دنیای اقتصاد روزی نیست که درباره بازارهای بورسی و آمار و اطلاعات مربوط به آن‌ها صحبت نشود. در میان این حجم از اطلاعات، یکی از انواع داده‌های بااهمیت، شاخص‌های بورس هستند که هر یک کاربرد خاص خود را دارد. شاخص‌های بورس متاثر از معاملات بازار هستند و هر روز تغییر می‌کنند. اما انواع شاخص بورس چیست؟ هر یک از این شاخص‌ها چه کاربردی دارند؟ کدام شاخص از دیگر شاخص‌ها مهم‌تر است؟ در ادامه این مطلب پاسخ این سوال‌ها را دریافت خواهید کرد.

شاخص بورس چیست؟

برای توضیح شاخص بورس ابتدا باید دید مفهوم شاخص چیست. در تعریف لغوی شاخص آمده، «شاخص عددی است که میانگین ارزش مجموعه اقلامی که به هم مرتبط هستند را بر اساس درصدی از همان میانگین در فاصله زمانی دو تاریخ بیان می‌کند».

آنگونه که از این تعریف برمی‌آید، شاخص نمایه‌ای از مجموعه متغیرهای همگن است. برای نمونه، در معاملات بورس اوراق بهادار به دلیل اینکه سهام، دارایی اصلی‌ای است که معامله و مبادله می‌شود، قیمت آن متغیر اصلی محسوب می‌شود. با در نظر داشتن این مساله در ادامه به شرح هر یک از شاخص‌هایی که در بازار بورس ایران استفاده می‌شود، می‌پردازیم.

بورس اوراق بهادار تهران، هشت شاخص بسیار مهم دارد که در نزد تحلیلگران و سرمایه‌گذاران بازار اهمیت بالایی دارند. این هشت شاخص بازار بورس عبارتند از شاخص کل قیمت، شاخص قیمت و بازده نقدی، شاخص بازده نقدی، شاخص صنعت و شاخص مالی، شاخص سهام آزاد شناور، شاخص بازار اول و بازار دوم، شاخص ۵۰ شرکت برتر و شاخص ۳۰ شرکت بزرگ. در ادامه به زبان ساده توضیح می‌دهیم که هر یک از این شاخص‌های بورسی چیست و چه چیزی را نشان می‌دهد.

شاخص کل قیمت

بر اساس آنچه قبلا بیان شد، شاخص نمایانگر سطح عمومی قیمت برای کل یا گروهی از سهام است. بنابربراین شاخص کل شاخص بورس چیست؟ قیمت، میزان کلی قیمت همه سهام موجود در بازار بورس را نشان می‌دهد.

شاخص یک عدد را نشان می‌دهد و واحد اندازه‌گیری مخصوصی برای آن تعیین نشده است. بنابراین برای آن که شاخص قابل تحلیل و تفسیر باشد، با مشخص کردن یک سال به شاخص بورس چیست؟ عنوان پایه، همه آمار شرکت‌‌ها در همان سال به عنوان آمار و ارقام پایه تعریف ‌‌می‌شود. سپس تغییراتی که سهام در سال‌های پس از آن داشته است را در مقایسه با سال پایه تحلیل می‌کنند. تحلیلگران با این روش به رشد یا افت شاخص دست پیدا می‌کنند.

شاخص کل قیمت به این صورت محاسبه ‌‌می‌گردد:

فرمول محاسبه شاخص کل قیمت

(ارزش جاری بازار سهام در زمان محاسبه) ٫ (ارزش جاری بازار سهام در تاریخ مبدا) × ۱۰۰

در این فرمول در مخرج کسر، اعداد ذکر شده در سال پایه قرار می‌گیرند. اما در اینجا ارزش جاری که در صورت و مخرج کسر آمده است، چه چیزی را نشان ‌‌می‌دهد؟ ارزش جاری هر سهام از حاصل ضرب قیمت پایانی سهم در تعداد سهام هر شرکت به دست می‌آید.

فرمول محاسبه ارزش جاری سهم

قیمت پایانی سهم × تعداد سهام شرکت

همچنین دقت کنید که در بازار بورس تهران، سال ۱۳۶۹ به عنوان سال پایه در نظر گرفته شده است و ارزش سهام در آن سال مبنای محاسبه‌‌ها قرار گرفته است.

تصور کنید که کل بازار از سال ۱۳۶۹ تاکنون از سه سهم ۱، ۲ و ۳ تشکیل شده باشد که تعداد سهام و ارزش هر سهم به شرح زیر است:

سهم ۱: ۱۰۰۰ سهم به ارزش ۱۰۰۰ ریال

سهم ۲: ۲۰۰۰ سهم به ارزش ۳۰۰۰ ریال

سهم ۳: ۲۰۰۰ سهم به ارزش ۲۰۰۰ ریال

بنابراین ارزش جاری بازار در سال ۱۳۶۹ اینگونه محاسبه ‌‌می‌شود:

(۱۰۰۰*۱۰۰۰) + (۲۰۰۰*۳۰۰۰) + (۲۰۰۰*۲۰۰۰) = ۱۰۰۰۰۰۰+۶۰۰۰۰۰۰+۴۰۰۰۰۰۰=۱۱۰۰۰۰۰۰

در سال ۱۳۷۰، ارزش جاری بازار برابر با ۱۱ میلیون ریال بوده است و مطابق با فرمول شاخص کل قیمت، شاخص در آن سال ۱۰۰ واحد بوده است.

اکنون تصور کنید که در سال ۱۳۷۱ قیمت سهام ۱ به ۲۰۰۰ ریال؛ سهام ۲ به ۲۷۵۰ ریال و سهام ۳ به ۲۵۰۰ ریال افزایش یابد. در نتیجه ارزش سهام جاری بازار در سال ۱۳۷۱ برابر است با:

(۱۰۰۰*۲۰۰۰) + (۲۰۰۰*۲۷۵۰) + (۲۰۰۰*۲۵۰۰) =۲۰۰۰۰۰۰+۵۵۰۰۰۰۰+۵۰۰۰۰۰۰=۱۲۵۰۰۰۰۰

بنابراین همان گونه که در محاسبه‌های بالا دیده ‌‌می‌شود، در این مثال ارزش سهام جاری بازار در سال ۱۳۷۰ به ۱۲۵۰۰۰۰۰ افزایش یافته است. در نتیجه در برآورد شاخص قیمت کل، رشد ۱۴ درصدی را مشاهده ‌‌می‌کنیم:

(۱۲۵۰۰۰۰۰/۱۱۰۰۰۰۰۰) × ۱۰۰ = ۱۱۴

همان گونه که در مثال فوق دیده شد، شاخص کل در مقایسه با سال ۱۳۶۹، ۱۴ درصد رشد داشته است.

نکات اساسی درباره شاخص کل قیمت

هنگامی که شرکت‌‌ها از مطالبات سهامداران و از محل آورده نقدی سرمایه خود را افزایش ‌‌می‌دهند و نیز زمانی که تعداد شرکت‌‌ها کاهش یا افزایش می‌یابد، شاخص کل قیمت تعدیل ‌‌می‌شود که از بیان محاسبات آن صرف نظر می‌کنیم.

بیشتر بخوانید

وقتی که سهامی به علت‌های گوناگون همچون برگزاری مجمع عمومی عادی یا عادی به طور فوق العاده بسته ‌‌می‌شود، آخرین قیمت روز پایانی معاملات برای مبنای قیمت آن سهام در شاخص در نظر گرفته ‌‌می‌شود.

از آن جا که شاخص کل قیمت بستگی به تعداد سهام هر شرکت دارد و در نتیجه شرکت‌های وسیع‌تر باعث بیشترین تاثیر بر شاخص بورس می‌شوند، نباید تنها این شاخص بورس و تغییرات آن را مبنای تحلیل بورس قرار داد. در تحلیل منطقی‌تر و جامع‌تر از روند بورس باید سایر انواع شاخص را نیز مد نظر قرار داد.

سهام پذیرش شده در بازار بورس اوراق بهادار تهران بر مبنای معیارهای تعداد سهام، سودآوری، میزان نقد شوندگی، درصد شناوری سهام و دیگر عوامل در بازار اول یا بازار دوم قرار می‌گیرند. در هر یک از بازارهای اول و دوم، شاخص کل قیمت جداگانه محاسبه ‌‌می‌گردد و به عنوان شاخص کل قیمت بازار اول و شاخص کل قیمت بازار دوم نام برده ‌‌می‌شود.

شاخص کل هم ‌وزن

یک شاخص دیگر در بازار بورس، شاخص کل هم‌ وزن است که همچون شاخص کل قیمت محاسبه می‌شود. اما تفاوت شاخص کل با شاخص کل هم‌وزن چیست؟ تنها تفاوتی که میان محاسبه این دو شاخص وجود دارد، این است که در شاخص کل قیمت تعداد سهام شرکت‌ها در نظر گرفته ‌‌می‌شود و در نتیجه شرکت‌های بزرگ تاثیر بیشتری در این شاخص دارند اما در شاخص کل هم‌وزن، بزرگی شرکت‌ها تعیین‌کننده نیست و شرکت‌ها تاثیر یکسانی بر آن دارند. برای مثال یکی از رویدادهای متداول بازار این است که بازار در کل روند نزولی دارد؛ اما چون سهام چند شرکت بزرگ روند صعودی داشته‌اند، شاخص کل رشد را نشان ‌‌می‌دهد.

با توجه به این موضوع به محاسبه شاخص هم ‌وزن می‌پردازیم:

سهم ۱: ۱۰۰۰ ریال

سهم ۲: ۳۰۰۰ ریال

سهم ۳: ۲۰۰۰ ریال

شاخص هم ‌وزن در سال ۱۳۶۹:

((۱۰۰۰ + ۳۰۰۰ + ۲۰۰۰) / (۱۰۰۰ + ۳۰۰۰ + ۲۰۰۰)) × ۱۰۰ = ۱۰۰

سهم ۱: ۲۰۰۰ ریال

سهم ۲: ۲۷۵۰ ریال

سهم ۳: ۲۵۰۰ ریال

در سال ۱۳۷۰ شاخص هم ‌وزن ‌‌می‌شود:

((۲۰۰۰ + ۲۷۵۰ + ۲۵۰۰) / (۱۰۰۰ + ۳۰۰۰ + ۲۰۰۰)) × ۱۰۰ = ۱۲۱

همان گونه که می‌بینید، در حالت عادی شاخص هم‌‌وزن رشد بیشتری در مقایسه با شاخص کل قیمت نشان ‌‌می‌دهد.

تحلیل‌ همزمان شاخص کل قیمت و هم‌وزن

معمولا در بازار بورس دو شاخص کل قیمت و هم‌وزن با هم تحلیل می‌شود.

وقتی روند شاخص کل قیمت صعودی و شاخص هم‌‌وزن نزولی باشد، یعنی بازار بیشتر روند نزولی داشته است و شاخص کل تنها به علت مثبت بودن شرکت‌های بزرگ روند مثبت را نشان ‌‌می‌دهد. اما در عکس این حالت، یعنی اگر شاخص کل نزولی و هم وزن صعودی باشد، نشان ‌‌می‌دهد که سهام شرکت‌های بزرگ روند نزولی داشته‌اند و باعث افت شاخص کل شده‌اند ولی اکثر سهام بازار روند افزایشی داشته‌اند. اگر این روند چند روز ادامه یابد، سرمایه‌گذاران برای کسب سود، سهام‌های کوچک‌تر را خریداری ‌‌می‌کنند.

در صورتی که هر دو شاخص روند نزولی داشته باشند، معمولا کل بازار روند کاهش قیمت را تجربه کرده و چنان چه این سقوط سهام چند روز پشت سر هم رخ دهد، اصطلاحا می‌گویند که بازار دچار رکود شده است.

در آخر اگر هم شاخص کل و هم شاخص هم‌وزن روند صعودی داشته باشند، معمولا کل بازار رشد داشته و ارزش سهام افزایش می‌یابد و قرار داشتن بازار در این حالت طی چند روز نشان از صعودی بودن بازار بورس در روزها یا ماه‌های آینده دارد.

بیشتر بخوانید

شاخص قیمت و بازده نقدی

این شاخص بورس نشانگر میزان بازدهی کل بازار است. سود کسب شده در بازار بورس از دو محل به دست می‌آید؛ یکی سود نقدی مصوب مجامع و دیگری سود کسب شده از افزایش ارزش سهام. شاخص قیمت و بازده نقدی هر دو مورد بالا را نشان می‌دهد و به شاخص TEDPIX معروف است.

این شاخص همچون شاخص کل محاسبه ‌‌می‌شود و تفاوت آن این است که در مخرج کسر علاوه بر قیمت، سود نقدی پرداختی سال پایه نیز در نظر گرفته ‌‌می‌شود.

شاخص بازده نقدی

در نگاه نخست به نام این شاخث، این سوال پیش می‌آید که شاخص بورس چیست؟ تفاوت این شاخص بورس با شاخص قیمت و بازده نقدی چیست. پاسخ این است که در این شاخص فقط بازدهی سود نقدی (سود مصوب مجامع) محاسبه ‌‌می‌شود و از این طریق بازدهی همه سودهایی که شرکت‌های بورسی پرداخت کرد‌ه‌اند، محاسبه ‌‌می‌گردد.

موضوعی که در این زمینه مهم است، این است که زمانی که این شاخص روند نزولی داشته باشد؛ یعنی سود پایین‌تری در مجامع پرداخت شده و در این شرایط نباید انتظار سود نقدی بالا داشت و باید شیوه معاملات خود را تغییر داد.

شاخص صنعت و مالی

شرکت‌‌ها بر اساس نوع فعالیتی که دارند قابل تقسیم‌بندی هستند. اصلی‌ترین تقسیم بندی شرکت‌‌ها شامل شرکت‌های تولیدی و خدماتی ‌‌می‌شود. بیش از ۶۰ درصد شرکت‌های بورسی، تولیدی هستند و در زمره شاخص صنعت قرار می‌گیرند.

شرکت‌های مشاوره مالی و تأمین سرمایه نیز زیرمجموعه خدمات مالی هستند و در حوزه شاخص مالی قرار می‌گیرند. هر دوی این شاخص‌‌ها بر اساس میانگین شرکت‌های فعال در آن حوزه محاسبه ‌‌می‌شوند. اما تفاوت آن با شاخص کل در تعداد شرکت‌هایی است که مورد محاسبه قرار می‌گیرند.

شاخص سهام شناور آزاد

شاخص سهام شناور یکی دیگر از شاخص‌های بازار سهام است. اما این شاخص بورس نشانگر چیست؟ معمولا عمده مالکیت شرکت‌های سهامی متعلق به شرکت‌های حقوقی است. وقتی شرکت یا سرمایه گذار حقوقی و حقیقی درصد زیادی از سهام شرکتی را در اختیار داشته باشد، از سهامداران اصلی آن شرکت محسوب می‌شود. در نتیجه مالکیت سهام آن فعال نیست و در بازار بورس داد و ستد نمی‌شود. زیرا سهامدار عمده نمی‌خواهد میزان نفوذ خود را در تصمیمات شرکت از دست بدهد.

شناور بودن سهم به معنی وجود امکان خرید و فروش سهام است. بخش عمده سهام شناور در دست سرمایه‌گذاران خرد و اکثرا حقیقی است. زیرا در این قشر معمولا خریدن سهام با این هدف نیست که نگهداری شود و یا در شرکت اعمال نفوذ گردد.

سهام شناور آزاد از جمله مواردی است که در سایت بورس به آدرس tsetmc.com نشان داده ‌‌می‌شوند. شاخص سهام شناور آزاد، آن قسمت از تحولات سهام شرکت را محاسبه ‌‌می‌کند که از سوی سهامداران خرد معامله ‌‌می‌شود. روش محاسبه این شاخص شبیه به فرمول شاخص کل است اما تعداد سهامی که به عنوان ضریب قیمت در آن محاسبه می‌شود، متفاوت است.

یکی از نکته‌های تحلیلی بسیار مهم این است که هر چه میزان و درصد شناور بودن سهام در بازار بورس بیشتر باشد، میزان این شاخص به شاخص کل نزدیک‌‌تر است. در مقابل هر چه درصد شناوری کمتر باشد؛ بازتاب شاخص سهام شناور آزاد واقعی‌‌تر است.

شاخص ۵۰ شرکت بزرگ‌تر

سازمان بورس اوراق بهادار تهران هر سه ماه یک بار، اسامی ۵۰ شرکت برتر فعال در بازار بورس را که بیشترین میزان نقدشوندگی را داشته‌اند، اعلام ‌‌می‌کند. شاخص این ۵۰ شرکت، میانگین وزنی آن را نشان ‌‌می‌دهد. در نتیجه روش محاسبه شاخص ۵۰ شرکت برتر شبیه شاخص کل است و تفاوت آن این است که تنها این ۵۰ شرکت در محاسبه در نظر گرفته ‌‌می‌شوند. در حالی که در شاخص کل قیمت، بیشتر از ۱۰۰ شرکت در نظر گرفته ‌‌می‌شود.

شاخص ۳۰ شرکت برتر

بر طبق ارزش روز هر شرکت، برتری آن در بورس محاسبه ‌‌می‌گردد. در محاسبه ارزش روز سهام شرکت‌‌ها از فرمول زیر استفاده ‌‌می‌شود:

فرمول محاسبه ارزش روز سهام شرکت

قیمت پایانی سهام × تعداد کل سهام شرکت

۳۰ شرکت برتر شرکت‌هایی را شامل ‌‌می‌شود که در مقام بالاتر فهرست شرکت‌های بازار بورس قرار داشته باشند. به طور معمول در زمانی که بازار در رکود قرار دارند و یا شاخص روند مشخصی ندارد، با معاملات بلوکی در سهام متعلق به این ۳۰ شرکت بزرگ‌تر، میزان شاخص را تغییر می‌دهند.

جمع‌بندی

از جمله داده‌های مهم بازار بورس، اعداد و ارقام شاخص‌های آن هستند. بازار بورس شاخص‌های متعددی دارد که هر یک روش محاسبه خاص خود را دارند. بورس تهران هشت شاخص اصلی دارد که مهم‌ترین آن‌ها شاخص کل قیمت و شاخص کل هم‌وزن هستند. نکته حائز اهمیت این است که برآورد این شاخص‌ها تنها دیدی کلی از روند فعلی بازار به دست ‌‌می‌دهد و برای تحلیل وضعیت بازار باید حتما چند روز یا هفته تحولات بورس را بررسی کرد تا بتوان نتیجه منطقی‌تری به دست آورد.

نکات مهمی درباره شاخص کل بورس که سرمایه‌گذاران باید بدانند

در واقع معیارهای مهمی هستند که با بررسی و تحلیل آن‌ها، می‌توان وضعیت گذشته و حال بورس را از جنبه‌های مختلف، ارزیابی و حتی با کمک روش‌های نموداری روند آینده بورس را پیش‌بینی کرد.

به گزارش سرویس کارو درآمد جی پلاس،‌ بنابراین طبیعتا با توجه به نقش بسیار مهمی که شاخص‌های بورس، در تصمیم‌گیری سرمایه‌گذاران ایفا می‌کنند، نوسانات شاخص‌ها نیز برای سرمایه‌گذاران بسیار حائز اهمیت است. شاخص‌های بورس، انواع مختلفی دارند که هر کدام، وضعیت بورس را از جنبه‌ خاصی نشان می‌دهد، بنابراین سرمایه‌گذاران در تحلیل شاخص‌های بورس باید به کارکرد هر شاخص توجه کافی داشته باشند.

شاخص کل TEDPIX

در بورس تهران شاخص بازدهی یا همان شاخص قیمت و بازده نقدی با نام TEDPIX شناخته می‌شود. این شاخص همان شاخصی است که همیشه در اخبار و شاخص بورس چیست؟ رسانه‌ها از آن به عنوان شاخص بورس تهران صحبت می‌شود. شاخص کل در بین فعالان بازار و سرمایه‌گذاران یکی از پرکاربردترین شاخص‌هاست. این شاخص بیانگر سطح عمومی قیمت و سود سهام شرکت‌های پذیرفته شده در بورس است، به عبارت دیگر تغییرات شاخص کل بیانگر میانگین بازدهی سرمایه‌گذاران در بورس است.

برای درک ساده‌تر مفهوم شاخص کل، فرض کنید که شما از تمام شرکت‌های بورسی متناسب با وزن آن‌ها در شاخص کل بورس سهام خریداری کنید، در این صورت تغییرات شاخص کل بورس برابر با میزان بازدهی سبد سهام شما خواهد بود. در واقع شاخص کل تغییرات قیمت سهام و سودهای سالیانه‌ای را که شرکت‌ها به شما پرداخت می‌کنند، محاسبه می‌کند.

شاخص کل، با عنوان شاخص قیمت و بازده نقدی نیز شناخته می‌شود. نکته‌ای که هنگام بررسی شاخص باید به آن بیشتر توجه کنیم، میزان تغییرات شاخص کل است. مثلا اگر شاخص کل بورس در طی یک سال از عدد ۸۰هزار به ۱۲۰ هزار واحد برسد، نشان‌دهنده این است که میانگین بازدهی بورس طی یکسال اخیر برابر با ۵۰درصد بوده است. طبق فرمول محاسبه شاخص کل، هر چه شرکت‌ها بزرگتر باشند و سرمایه بیشتری داشته باشند، تاثیر بیشتری بر روی شاخص کل خواهند داشت.

به‌عنوان مثال تاثیرگذاری تغییرات قیمت شرکت‌‌های بزرگی مانند صنایع پتروشیمی خلیج فارس، فولاد مبارکه خیلی بیشتر از تاثیرگذاری شرکت‌های کوچکی مانند سیمان خاش یا قند هکمتان بر شاخص کل است.

اخبار مرتبط؛

شاخص کل هم‌وزن

برخی از کارشناسان و فعالان بازار سرمایه اعتقاد دارند شاخص کل معیار مناسبی برای ارزیابی شرکت‌های بورسی و نشان دهنده برآیند عمومی تغییرات بازار سهام نیست. به‌دلیل اینکه تاثیرگذاری شرکت‌ها با سرمایه بزرگتر بر روند شاخص کل بیشتر است، به‌طوری‌که در مواقعی شاهد آن هستیم که اکثر بازار سهام در وضعیت کاهشی قرار دارند، اما با افزایش قیمت سهام چند شرکت بزرگ، شاخص کل مثبت می‌شود.

در شاخص کل هم‌وزن شرکت‌های پذیرفته شده در بورس با وزنی برابر در محاسبه شاخص کل سهیم هستند و نوسانات مثبت و منفی شرکت‌های کوچک، به اندازه نوسان مثبت و منفی شرکت‌های بزرگ در این شاخص تاثیرگذار است.

شاخص قیمت TEPIX

شاخص قیمت نیز یکی از اصلی‌ترین شاخص‌های بورس است. این شاخص بیانگر روند عمومی تغییر قیمت سهام همه شرکت‌های پذیرفته در بورس اوراق بهادار است و برخلاف شاخص کل، سود تقسیمی شرکت‌ها در این شاخص لحاظ نمی‌شود. مثلا اگر شاخص قیمت بورس در مدت یکسال ۲۰ درصد رشد داشته باشد، به این معنی است که سطح عمومی قیمت‌ها در بورس نسبت به یکسال گذشته به طور متوسط ۲۰درصد رشد داشته است. تفاوت عمده این شاخص با شاخص کل این است که در شاخص قیمت، فقط قیمت سهام شرکت‌های بورسی در فرمول شاخص مورد محاسبه قرار می‌گیرد، در صورتی که در شاخص کل علاوه بر قیمت، سود پرداختی سالیانه شرکت‌ها هم در محاسبه شاخص لحاظ می‌شود. در این شاخص نیز مثل شاخص کل، وزن شرکت‌ها در تاثیر آن‌ها بر شاخص قیمت اهمیت دارد، یعنی هرچه شرکت بزرگتر باشد، تاثیر آن بر شاخص قیمت نیز بیشتر است.

شاخص قیمت هم‌وزن

در شاخص قیمت هم وزن، شرکت‌های پذیرفته شده در بورس با وزنی برابر در محاسبه شاخص قیمت سهیم هستند و نوسانات مثبت و منفی شرکت‌های کوچک، به اندازه نوسان مثبت و منفی شرکت‌های بزرگ در این شاخص تاثیرگذار است.

شاخص سهام آزاد شناور TEFIX

پیش از آنکه درباره «شاخص سهام آزاد شناور» توضیح دهیم، لازم است مفهوم «سهام شناور آزاد» را مرور کنیم. سهام شناور آزاد(Free float) بخشی از سهام یک شرکت سهامی اطلاق می‌شود که دارندگان آن آماده عرضه و فروش آن بخش از سهام هستند و انتظار می‌رود در آینده‌ای نزدیک قابل معامله باشد. مالکان سهام شناور آزاد قصد ندارند با حفظ آن در مدیریت شرکت مشارکت کنند. برای محاسبه سهام شناور آزاد باید ترکیب سهامداران، بررسی و سهامداران راهبردی را مشخص کرد. سهامدار راهبردی، سهامدارانی هستند که در کوتاه مدت، قصد واگذاری سهام خود را نداشته و معمولاً می‌خواهند برای اعمال مدیریت خود، این سهام را حفظ کنند. به عنوان مثال سهام شناور آزاد شرکت‌های مخابرات ایران و فولاد مبارکه به ترتیب برابر با پنج درصد و ۲۴درصد است.

با توجه به مفهوم «سهام شناور آزاد» می‌خواهیم درباره «شاخص سهام شناور آزاد» نیز توضیح دهیم. محاسبه شاخص سهام شناور آزاد، مشابه شاخص کل است، با این تفاوت که در وزن‌دهی شرکت‌های موجود در سبد شاخص، به جای استفاده‌ از کل سهام منتشر شده، تنها از سهام شناور آزاد شرکت‌ها استفاده‌ می‌شود و هدف اصلی استفاده‌ از سهام شناور آزاد در محاسبه شاخص‌ها، در واقع پیگیری رفتار قسمتی از بازار است که از قدرت نقدشوندگی بیشتری برخوردار هستند.

سایر شاخص‌های بورس

در بورس اوراق بهادار تهران، شاخص‌های دیگری نظیر شاخص قیمت مالی، شاخص قیمت صنعت، شاخص قیمت به تفکیک هر صنعت و شاخص قیمت ۵۰ شرکت فعال‌تر وجود دارد. هر یک از این شاخص‌ها در واقع یک زیر شاخص از کل بازار سرمایه است. به عنوان مثال تغییرات شاخص صنعت بیانگر میانگین بازدهی سرمایه‌گذاران در شرکت‌های تولیدی است و تغییرات شاخص مالی نیز بیانگر میانگین بازدهی سرمایه‌گذاران در گروه خدمات مالی و سرمایه‌گذاری است.

مقصر وضعیت فعلی بورس کیست؟

چند وقتی می‌شود که شاخص کل بورس وارد کانال ۱٫۴ میلیونی شده و این موضوع بسیاری از سهامداران را نگران کرده است. اما علت ریزش بورس چیست؟

به گزارش تجارت‌نیوز، چند هفته پیش یعنی ۱۸ تیر ماه شاخص کل بورس با افت ناچیز به کانال ۱٫۴ میلیونی سقوط کرد و در پایان معاملات همان روز به سطح یک میلیون و ۴۹۸ هزار واحد رسید.

این سقوط در یک هفته اخیر ادامه‌دار بود و باعث شد که سهامداران وارد صف‌های فروش شوند. این ورود به صف‌های فروش ناشی از ترس و هراس از ریزش بیشتر بود. به نوعی سهامداران می‌ترسند که بیش از این زیان کنند، درنتیجه ترجیح می‌دهند سهم‌های خود را بفروشند.

ریزش بورس از ۱۹ مردادماه سال ۹۹ آغاز شد و همچنان ادامه دارد. علت ریزش بورس در این سال‌ها را می‌توان دخالت‌های دولتی‌ها و ریسک‌های سیستماتیک دانست.

در همان سال دولت دوازدهم برای جبران کسری بودجه خود تصمیم به برداشت پول از بورس گرفت که به واسطه همین معاملات تالار شیشه‌ای یکباره سقوط کرد.

این برداشت پول و سقوط بورس باعث بی‌اعتمادی سهامداران نسبت بازار سرمایه شد و همچنان سهامداران نسبت به عملکرد مسئولین در حوزه بورس بی‌اعتماد هستند.

خوش‌ آمدگویی بازار به کانال جدید

بورس هفته اخیر وارد کانال یک میلیون و ۴۰۰ هزار واحدی شد و تحلیلگران بازار سرمایه علت این شاخص بورس چیست؟ موضوع را کمبود نقدینگی می‌دانند. از سوی دیگر دلیل نبود پول در بازار عدم اعتماد و ترس سهامداران است. اگر پولی در بازار باشد، تالار شیشه‌ای روند صعودی به خود می‌گیرد.

همچنین تصمیمات خلق الساعه تاثیر منفی روی بورس داشته است و سهامداران نیز از ترس این موضوع نیز نمی‌توانند عملکردی در بازار داشته باشند.

علت ریزش بورس در سال ۹۹ چه بود؟

روند شاخص در سال ۹۹، در دوره‌ای که دوره طلایی بورس نامیده می‌شد، پس از یک دوره رشد تقریبا شش ماهه، از کانال دو میلیون عبور کرد.

از نیمه مرداد ۹۹ روند نزولی بورس آغاز شد و بعد از مدت‌ها نزول در زمستان ۹۹، یک حرکات نوسانی را پشت‌سر گذاشت و بعد از یک دوره نزولی، از کانال یک میلیون و ۲۰۰ هزار عبور کرد.

شاخص بورس در نیمه دوم سال ۹۹، با افت حدود ۶۷ درصدی همراه بود. با توجه به این نکته که دوران نزولی بورس در سال ۹۹ حدود شش ماه، اما روند نزولی شاخص در سال ۹۲ به صورت نوسانی به مدت دو سال به طول انجامید.

می‌توان امیدوار بود با در نظر گرفتن شرایط ثبات در بازار ارز و نبود ریسک سیاسی و بین‌المللی غیر منتظره، اصلاح بازار به آخر خط رسیده و شاخص کل می‌تواند مجددا به روند متعادل و صعودی بازگردد.

به عقیده کارشناسان، بازار سهام در سال ۹۹ بنا به دلایل مختلفی روند نزولی را تجربه کرد. از جمله عوامل نزول بورس در شش ماه دوم ۹۹ را می‌توان به خروج حجم زیادی از نقدینگی در مرداد ماه، اظهار نظر افرادی که تخصص کافی نداشتند.

قیمت‌گذاری‌های دستوری، اعمال سیاست‌های مختلف پولی بانک مرکزی، رفتارهای هیجانی سهامدارن و رفته رفته کم شدن اعتماد سهامداران به بازار نام برد. عواملی که به وجود آمدن برخی از آن‌ها شاید به دلیل طولانی شدن دوران نزولی بازار باشد.

به طور کلی و با وجود ابهامات به نظر می‌رسد که ریزش بورس در میان مدت ادامه‌دار باشد و پس از مشخص شدن ریسک‌های سیاسی و اقتصادی بازار سرمایه روند خود را پیدا می‌کند.

بازدهی قیمت و سود تقسیمی شرکت‌ها چگونه است ؟!

به گزارش الفباخبر ،محمدرضا کاتوزیان درباره محاسبه فرمول شاخص کل بورس افزود: فرمول شاخص کل، فرمول صحیحی است و شاخص کل بورس، میانگینی از بازدهی قیمت و بازده سهام شرکت‌های بورسی بر اساس وزن تشکیل دهنده آن‌ها از وزن کلی بازار است؛ بنابراین در محاسبه بازدهی شاخص کل از بازدهی قیمت و سود نقدی تقسیمی شرکت‌ها استفاده می‌شود.

بیشتر بخوانید:

تکرار تجربه تلخ گذشته| قیمت‌گذاری دستوری کالاها برای عرضه در بورس

پیش‌بینی بورس فردا | یخ رکود می‌شکند؟

صالحی: قیمت‌گذاری دستوری کالاها برای عرضه در بورس تکرار تجربه تلخ گذشته است

این کارشناس بازار سرمایه تصریح کرد: یکی از روش‌ها برای بررسی عملکرد سبدهای سرمایه گذاری، مقایسه شاخص بورس چیست؟ بازدهی سبد سرمایه‌گذاری با بازدهی شاخص کل بورس است. اما چون تشکیل یک سبد سرمایه‌گذاری براساس کل شرکت‌های بورسی کار سخت و دشواری است. شاخص کل هم وزن و شاخص فرابورس باید به عنوان شاخص‌های تکمیلی در بررسی عملکرد سبدهای سرمایه گذاری مورد استفاده قرار گیرند.

کاتوزیان در ادامه در خصوص شیوه محاسبه شاخص کل هم وزن اظهار کرد: در شاخص کل هم وزن، وزن هر کدام از شرکت‌ها در بازار سرمایه دارای وزن یکسانی است، اما در شاخص کل، وزن شرکت‌ها دارای اهمیت نیست. در محاسبه شاخص کل، شرکت‌هایی که بزرگتر هستند تاثیر بیشتری روی عدد شاخص ایجاد می‌کنند.

وی به ایرادات فرمول شاخص کل هم اشاره کرد و گفت: اشکالاتی در خصوص شاخص بورس وجود دارد، یکی تاثیر بیشتر شرکت‌های بزرگتر نسبت به سایر شرکت‌های بورسی، دوم اینکه، عدم محاسبه صحیح تاثیرات معاملات بلوکی و عرضه‌های اولیه در شاخص کل و وجود یک اثر چسبندگی رو به بالا در محاسبه شاخص کل است. چسبندگی رو به بالا یعنی، سرعت رشد شاخص در زمانی که بازار صعودی است نسبت به زمان‌هایی که شاخص در کانال نزولی قرار دارد، بسیار بیشتر است.

این کارشناس بازار سرمایه افزود: سرمایه‌گذاران بهتر است، در تصمیم‌گیری و ارزیابی عملکرد سبد سرمایه‌گذاری خود از تمامی شاخص‌ها مانند شاخص کل، هم وزن و شاخص فرابورس، استفاده کنند. زیرا شرکت‌های فرابورسی در محاسبات شاخص بورس در نظر گرفته نمی‌شوند.