بازده بورس چطور محاسبه می شود؟

در عکس بالا از سود خالص استفاده می گردد

بازده بورس چطور محاسبه می شود؟

گروه ارج

با نسبت بازده ارزش ویژه میتوان بررسی کرد که هر یک ریال حقوق صاحبان سهام چه میزان سود خالص برای شرکت تولید می‌کند.

این نسبت به مدیریت مالی شرکت نیز وابسته است.

هرچه مدیریت مالی شرکت وابسته به سهامداران باشد، میزان سوداوری از حقوق صاحبان سهام نیز به مراتب بیشتر می شود.

فرمول نسبت بازده ارزش ویژه چیست؟؟؟

فروش خالص/ (سود سهام ممتاز)-سود خالص =بازده ارزش ویژه

این نسبت بیان‌کننده میزان موفقیت شرکت در حداکثر نمودن بازده سهام‌داران عادی است.

به معنای دیگر بازدهی متعلق به صاحبان سهام را نمایش می‌دهد.

گاهی ممکن است شرکتی سهام ممتاز نداشته باشد، لذا در فرمول از این موضوع چشم پوشی می شود.

حقوق صاحبان سهام چیست؟

حقوق صاحبان سهام مجموع سرمایه‌ای است که در اختیار شرکت قرار دارد.

هرچه این نسبت بزرگ تر باشد برای سهام‌داران سودسازی بیشتر و بهتری در شرکت وجود دارد.

در واقع منظور از ارزش ویژه همان حقوق صاحبان سهام است.

سهام ممتاز چیست؟

نوع خاصی از واگذاری سهام به برخی از سهامداران شرکت است که حقوقی خاص را برای دارندگان آن محفوظ می دارد.

این دسته از سهام داران در دریافت بخشی از سود های شرکت یا مسائل مربوط به آن حق تقدم دارند.

مثال برای محاسبه نسبت بازده ارزش ویژه

در عکس بالا از سود خالص استفاده می گردد

از تفاضل فروش و بهای تمام شده، میزان فروش خالص بدست می اید.

با استفاده از دو داده ی مالی در دو عکس بالا به راحتی نسبت بازده ارزش ویژه شرکت محاسبه می گردد:

*برای راحتی در محاسبات میتوانید 4 رقم سمت راست اعداد را در نظر نگیرید تا اعداد بر اساس میلیارد تومان خوانده شود.

میزان سودخالص شرکت 4900 میلیارد تومان و میزان فروش خالص 14000 هزار میلیارد تومان است که از تقسیم این اعداد نسبت مورد نظر محاسبه می گردد:

عدد حاصل برابر است با 2.85 که برای شرکت عالی است و نشان از موفقیت شرکت می باشد.

آیا راه آسان تری برای تحلیل بنیادی است؟؟؟

اپلیکیشن بنیادی بورس را نصب کنید. به راحتی می توانید با هوش مصنوعی آن بنیاد تمامی شرکت های بورسی را به راحتی و خودکار بدست بیاورید. برای دانلود کافی است از لینک های زیر استفاده کنید

چطور بورس، سودده‌ترین بازار ۱۰ سال اخیر ایران نام گرفت؟

فرهیختگان نوشت: طبق آمار اعلام‌شده، در 10 سال اخیر از میان6 بازار سرمایه‌گذاری، بورس با بازدهی 2382 درصدی در رتبه اول، قرار دارد.

طی چند سال اخیر که بازارهای مختلف دچار تلاطم و ارزش پول ملی تضعیف شده، چالش اصلی برای افرادی که سرمایه‌های راکد دارند این است که در کدام بازارها (طلا، ارز، مسکن، زمین، خودرو و. ) سرمایه‌گذاری کنند تا بالاترین بازدهی را داشته باشد و از کاهش تدریجی ارزش دارایی‌هایی آنها جلوگیری کند. از طرف دیگر، دولت هم در قالب تعهدات ذاتی و اولیه خود موظف است در راستای نفع عمومی و جمعی، میزان نقدینگی در جامعه را طوری مدیریت کند که اولا نقدینگی به سمت بازارهای غیرمولد نرود که نتیجه آن افزایش تورم، کاهش ارزش پول ملی و افزایش التهابات و رکود است و ثانیا با سیاستگذاری‌های مختلف اجازه سقوط ارزش دارایی‌های مردم را ندهد. مطالعات مختلف نشان می‌دهند اگر دولت در راستای نفع عمومی برای کنترل تورم و مدیریت نقدینگی صرفا به سیاست «تنظیم بازاری» و کنترل پلیسی قیمت‌ها اکتفا کند، نتیجه آن جز به تاخیر انداختن مشکلات و فراهم‌کردن زمینه‌های التهابات بعدی در مجموعه اقتصاد نخواهد بود. اما برای سرمایه‌گذاران و خانوارها هم که سرمایه قابل‌توجهی را به‌صورت راکد یا در قالب سرمایه‌گذاری در بازارهای مختلف داشته و به‌دنبال دست یافتن به بالاترین سود و بازدهی هستند هم نمی‌توان صرفا با توصیه‌های اخلاقی آنان را از ورود به بازارهای غیرمولد که از طریق سفته‌بازی و دلالی با افزایش نرخ تورم، نفع عمومی را تضییع می‌کند، متوسل به توصیه‌های اخلاقی شد. بر همین اساس اگر قرار است هم به‌نفع عمومی توجه کنیم و هم نفع سرمایه‌گذاران تامین شود، نیاز است گزینه‌های ریسکی سرمایه‌گذاری برای انتخاب بخش‌های قابل سرمایه‌گذاری بررسی شده تا بهترین راهکار ارائه شود. به اذعان کارشناسان اقتصادی و به استناد آمارهای رسمی بین همه بازارهای دارای قابلیت سرمایه‌گذاری، بازار سرمایه بهترین و بالاترین بازدهی را در 10 سال اخیر و همچنین در یک‌سال اخیر داشته است. در این گزارش سعی شده صفر تا 100 ورود سرمایه‌گذاران غیرحرفه‌ای به بورس و بایدها و نبایدهای آن به‌طور مختصر توضیح داده شود.

رشد 153 درصدی بورس طی یک‌سال

از نیمه دوم سال 96 که التهابات ارزی شروع شد، با کاهش ارزش پول و افزایش تورم در کنار کنشگران اقتصادی، برای افرادی که سرمایه‌های راکد داشتند نیز این موضوع مطرح بود که کدام بازارها برای سرمایه‌گذاری دارای بالاترین بازدهی هستند. در ابتدای سال 97 که التهابات ارزی به مرز خطرناکی رسیده بود، بازار ارز، طلا، سکه، مسکن و خودرو بیشترین جذابیت را برای سرمایه‌های سرگردان داشت، اما حالا با مدیریت التهابات ارزی و کاهش تدریجی نرخ تورم و همچنین مطرح‌شدن اخذ مالیات از بازارهای غیرمولد و از طرفی حاکم‌شدن رکود بر بخش‌هایی همچون مسکن و زمین، بازارهای مذکور حال و روز خوشی برای جذب سرمایه‌های سرگردان ندارند. با کاهش بازدهی بازارهای موازی، حالا بیش از یک‌سال است که بازار بورس با بازدهی بالایی که نسبت به بازارهای مذکور داشته، مورد اقبال سرمایه‌های خرد و کلان واقع شده است.

بر همین اساس حالا تقریبا روزی نیست که بورس تهران با آمارهای گاهی خوب و گاهی عجیبش، سرخط خبرهای رسانه‌ای نباشد و پیام‌هایی حول آن رد و بدل نشود. پیام‌ها و بحث‌هایی که عمده آنها به‌نوعی به‌دنبال مهارت‌های موفقیت و شناسایی سود بیشتر در این بازار است که لاجرم همه سرمایه‌گذاران و مخاطبان را ملزم به آشنایی با چارچوب‌های این بازار و تقویت دانش مالی خود می‌کند.بازار بورس در ایران اگرچه اساسا بدون توجه به نیازسنجی‌های اصلی یعنی مدیریت نقدینگی و تامین نقدینگی بخش‌های تولیدی شکل گرفته، اما به هر حال در سال‌های اخیر این بازار نشان داده جذابیت زیادی برای جذب سرمایه‌های سرگردان دارد. موضوعی که موجب شده بازار بورس اقبال خوبی به نقدینگی وارد شده از خود نشان داده و سودهای قابل اعتنایی به سرمایه‌گذاران خود در سهم‌ها و گروه‌های مناسب تقدیم کند؛ به‌طوری که طبق آمار اعلام‌شده، در 10 سال اخیر از میان6 بازار سرمایه‌گذاری، بورس با بازدهی 2382 درصدی در رتبه اول، سکه با بازدهی 1466 درصدی در رتبه دوم، ارز با بازدهی 1035 درصدی در رتبه سوم، مسکن با بازدهی 672 درصدی در رتبه چهارم، خودرو با بازدهی 587 درصدی در رتبه پنجم و سپرده بانکی نیز با بازدهی 516 درصدی در رتبه ششم قرار دارند.

همچنین در آمارهای سالانه به جذابیت روزافزون بازار بورس برمی‌خوریم، به‌طوری که طی یک‌سال اخیر نیز سکه طرح جدید و قدیم به ترتیب بازدهی 42 و 36 درصدی، دلار بازدهی 24 درصدی، مسکن بازدهی 69 درصدی و بورس بازدهی153 درصدی داشته است.بر این اساس با فروکش کردن بی‌ثباتی مالی نسبت به سال گذشته، بازار سکه و دلار که بازار هدف بسیاری از مردم برای حفظ ارزش دارایی‌هایشان است، مشاهده می‌شود که بازدهی آنها حتی کمتر از یک‌سوم تغییرات قیمتی شاخص بورس بوده است.

ورود به بورس چگونه است؟

بازار بورس به‌همراه بیمه و بانک، اضلاع اصلی اقتصاد یک کشور را تشکیل می‌دهند، اما از نظر میزان شناخت جامعه از این مثلث، بورس با تمام پیشرفت‌های اخیر همچنان ضلع کمتر شناخته‌شده در ایران است. در کشور ما با توجه به گستردگی نقش بانک‌ها در مراودات مالی و همچنین اهمیت و گسترش بحث بیمه به‌ویژه بیمه عمر، عامه مردم شناخت مناسبی از آنها پیدا کرده‌اند. همان‌طور که شما جهت افتتاح حساب بانکی به یکی از شعب بانک‌ها یا جهت اخذ خدمات بیمه به شعب شرکت‌های بیمه مراجعه می‌کنید، نیاز است برای بورس و آغاز سرمایه‌گذاری در آن به کارگزاری‌های مورد تایید سازمان بورس مراجعه کنید. درواقع کارگزارها، شخصیت‌های حقوقی‌ای هستند که در حکم وکیل شما و از سوی شما اقدام به سرمایه‌گذاری و خرید و فروش اوراق بهادار یا سایر خدمات در بازار سرمایه می‌کنند. همچنین بدون واسطه کارگزاران هیچ‌کس نمی‌تواند در بازار بورس فعالیت مستقیمی داشته باشد. اما اگر این‌گونه فعالیت‌ها با خلأ اطلاعاتی و مهارتی سرمایه‌گذاران همراه باشد، ممکن است بورس را تبدیل به تهدیدی برای پس‌اندازها و سرمایه‌گذاری‌های آنها کند.در همین زمینه توسعه صندوق‌های سرمایه‌گذاری در چند سال اخیر، سازوکاری برای پاسخگویی به همین ریسک به‌خصوص برای افراد مبتدی بوده است.

به عبارت دقیق‌تر، صندوق‌های سرمایه‌گذاری با ایفای نقش واسطه‌ای خود، سرمایه‌گذاری افراد غیرحرفه‌ای را از حالت مستقیمی که گفته شد به غیرمستقیم تبدیل می‌کنند و با تنوع سرمایه‌گذاری‌های خود، ریسک و بازده بازار سهام را برای آنها مساعدتر می‌کنند. به‌طور خلاصه اگر قصد سرمایه‌گذاری در بورس را دارید و از چند و چون این بازار آگاه نیستید و نمی‌خواهید سرمایه شما دچار زیان شود، صندوق‌های سرمایه‌گذاری بهترین گزینه برای تازه‌واردها به بورس هستند.

بازار بورس شامل چه بخش‌هایی است؟

اغب افراد یا حتی رسانه‌ها، هنگامی که از وضعیت بازار سهام صحبت می‌کنند، عمدتا به اعدادی خاص استناد می‌کنند. این اعداد خاص تحت‌عنوان شاخص، بیانگر شرایط کلی حاکم بر بازار سرمایه است که با هدف فراهم‌کردن فاکتوری برای تشخیص مسیر پیش‌روی بازار محاسبه می‌شود. اما گذشته از نحوه تحلیل این شاخص‌ها، آنچه در کشور ما به‌صورت رسمی به‌عنوان بازار سرمایه می‌شنوید، شامل چهار شرکت بورسی است. این بازارها شامل بورس، فرابورس، بورس کالا و بورس انرژی است که همگی تحت نظارت سازمان بورس و اوراق بهادار تهران فعالیت می‌کنند.نوع اول از انواع بورس در ایران، بازار بورس است که شرکت‌های پذیرفته‌شده در آن بر حسب شاخص‌های آماری همچون سودسازی، سهم شناور، میزان شفافیت و. در بازارهایی به‌نام بازار اول و دوم رتبه‌بندی می‌شود که بازار اول نیز خود از دو زیرمجموعه شامل تابلوی اصلی و فرعی تشکیل شده است.نوع دوم از انواع بازارهای بورس در ایران، فرابورس است. در تعریف جهانی فرابورس گفته می‌شود سهام شرکت‌هایی که شفافیت کافی یا وضعیت سودآوری مناسبی ندارند، میان خریداران و فروشندگان معامله می‌شود. اما در کشور ما این بازار براساس معیارهای تفکیکی به ۴ بازار اول، دوم، سوم و پایه (زرد، قرمز و نارنجی) تقسیم می‌شود.

سهام شرکت‌های فرابورسی در بازار اول و دوم اگرچه شفافیت کمتر یا سابقه معاملاتی کمتری دارند اما از نظر خریداران همچنان از شفافیت اطلاعاتی قابل‌قبولی برخوردارند. سهام بازار پایه فرابورسی هم که عمدتا شفافیت اطلاعاتی قابل‌قبولی ندارد، با تغییر قوانینی مواجه شد که کاهش و محدودیت دامنه نوسان، از مهم‌ترین آنها بود. به‌طور کلی بازار فرابورس نسبت به بورس تهران دارای شرایط ساده‌تری برای عضویت شرکت‌هاست و از نظر قوانین معاملاتی مانند نوسان مجاز روزانه و حجم مبنا نیز تفاوت‌هایی با آن دارد. در بخش سوم از انواع بورس در ایران به بورس کالا می‌رسیم که بازاری برای معامله انواع محصولات کشاورزی و صنعتی به‌صورت نقد، نسیه و سلف است. بازار انرژی که به‌عنوان جوان‌ترین بازار بورس و چهارمین بخش از بازار، حدودا هفت‌سالی است که فعالیت خود را آغاز کرده، هدف از معاملات خود را معامله هرگونه موردی که در ازای انرژی است مانند برق، نفت و گاز قرار داده است.

کدام صنایع بالاترین بازدهی را دارند؟

بعد از معرفی بازارها، معرفی صنایع موجود در بازار بورس ایران اولویت پیدا می‌کند. همان‌طور که گفته شد شرکت‌ها براساس تفکیک معیارهای خاص به عضویت بازارهای مختلف سهام درمی‌آیند و بعد تمامی آنها در صنعت مربوط به خود طبقه‌بندی می‌شوند. اما اهمیت شناخت صنایع و رصد آنها می‌تواند گام دومی برای تحلیل بازار و انتخاب سهم‌های مناسب باشد. درواقع می‌توانیم با قرار دادن شرایط کلی بازار و تحلیل شاخص به‌عنوان گام اول، با استناد به آن به‌سراغ صنایع و سهام مناسب برویم. به‌طور مثال زمانی که گفته می‌شود شاخص کل بازار سهام با رشد مواجه شده و شاخص کل هم‌وزن که در آن اندازه همه شرکت‌ها به‌صورت مساوی دیده می‌شود، منفی است، درمی‌یابیم که عمدتا این وضعیت شرکت‌های بزرگ بوده که شاخص کل را مثبت کرده است و در مقابل شرکت‌های کوچک با توجه به افت شاخص کل هم‌وزن، رشد مثبتی را تجربه نکرده‌اند. به این ترتیب اگرچه بررسی روند تغییرات شاخص کل می‌تواند وضعیت کلی بازار و بازدهی در این بازار را مشخص کند، اما به‌منظور انتخاب هرچه بهتر گزینه‌های سرمایه‌گذاری رصد صنایع نیز اهمیت پیدا می‌کند.

برای بررسی صنایع می‌توان از دو منظر به آنها نگاه کرد؛ نخست صنایع عمدتا بزرگی که دارای ارزش بالاتر و در نتیجه تاثیرگذاری بیشتر بر شاخص هستند و دوم مدنظر قرار دادن گروه‌هایی که دارای بازدهی بیشترند. برخلاف نگاه عموم که سودهای بیشتر را در سهام‌ها و صنایع بزرگ‌تر می‌بینند، صنایع کوچک بعضی اوقات پتانسیل نموداری و بنیادی بیشتری برای سودآوری دارند. در این زمینه بررسی آمارهای منتشرشده شرکت مدیریت فناوری بازده بورس چطور محاسبه می شود؟ بورس تهران نشان می‌دهد، طی یک‌سال اخیر صنایع زراعت، معادن و محصولات چرمی به ترتیب با 682، 572، 514 درصد بیشترین بازدهی را میان صنایع مختلف بورسی تجربه کرده‌اند. این در حالی است که بانک‌ها و موسسات، صنعت خودرو و صنایع فلزات اساسی که جزء 10 صنایع بزرگ بازار محسوب می‌شوند به ترتیب بازدهی 105، 179 و 126 درصد را به ثبت رسانده‌اند. صنایع اطلاعات و ارتباطات نیز در سالی که شاخص کل هم‌وزن بازدهی 336 درصدی را به ثبت رسانده، بازدهی 45 درصدی را تجربه کرده است.

شایان ذکر است بزرگ‌ترین و مهم‌ترین صنایع در بازار سهام ایران عبارتند از صنایع پتروشیمی و پالایشگاهی، صنعت فلزات اساسی آهن و فولاد، بانک‌ها و موسسات اعتباری، فلزات گرانبها و صنعت سیمان و قطعات. هیجان قاتل بورس است همه فعالان بورس تهران شاید بارها رفتارهای احساسی و هیجانات بازار سهام را به نظاره نشسته‌اند و حتی به جرات می‌توان گفت همه معامله‌گران این بازار حداقل چندین‌بار با پیروی از فضای روانی و احساسی بازار مرتکب تصمیمات اشتباهی در سرمایه‌گذاری شده‌اند. جالب‌تر اینکه سرمایه‌گذاران ضررکرده براساس تصمیمات احساسی عموما به‌دنبال دلایل آن در عاملی به غیر از اشتباه احساسی خود می‌گردند؛ درصورتی که قدرت و هیجانی که در بازار سهام وجود دارد خیلی راحت می‌تواند فعالان را تحت‌تاثیر قرار داده و سرمایه آنها را ببلعد. بازارهای سهام ذاتا ماهیتی هیجانی دارند و کشور ما هم به‌دلیل تجربه هیجانات سیاسی و اقتصادی روزافزون خود ممکن است دائما نوع جدیدی از هیجان را مشاهده کند. درست مثل همین اواخر که با شوک شهادت سردار سلیمانی و افزایش تنش‌های سیاسی-امنیتی در منطقه، بازار سهام روزهای پرالتهابی را از سر گذراند.

لذا به‌طور کلی بازار بورس به همان اندازه که می‌تواند دوست شما باشد و سودهای زیادی را برایتان به ارمغان بیاورد، می‌تواند نسبت به سرمایه‌های شما بی‌رحم باشد، پس رعایت دو نکته برای ورود به این بازار ضروری است؛ نکته اول ریسک‌پذیر بودن نسبت به پس‌اندازهای راکد خود و دوم صبر داشتن و پرهیز از معاملات هیجانی و احساسی. درواقع درک این مساله که سود و ضرر، دو روی سکه بازار هستند و هیچ تضمینی برای سود همیشگی آن وجود ندارد، امری ضروری برای فعالیت در بازار سرمایه است؛ موضوعی که سبب شده حرفه‌ای‌ها هیچ‌وقت در بازار سرمایه بازنده نباشند. لذا به رویه سابق و مرسوم تمام بازارهای مالی حتی هنگام صعود بازار سرمایه، این بازار نسبت به نابلدها و تازه‌واردهای عجول، بی‌رحم بوده و مهلت خطای دوم را به آنها نمی‌دهد.

نحوه محاسبه سود صندوق های سرمایه گذاری چگونه است؟

در شرایطی که تورم روز به روز ارزش پول را کاهش می‌دهد، آگاهی مردم نسبت به ضرورت سرمایه‌گذاری بیشتر از قبل شده است.

• سود صندوق های سرمایه گذاری چگونه محاسبه می‌شود؟
• نحوه محاسبه سود صندوق های سرمایه گذاری
• بازده روزانه سالانه‌شده چیست؟
• روش پرداخت سود در صندوق‌های مختلف
• گزارش بازدهی صندوق‌های سرمایه‌گذاری
• جمع‌بندی

روش‌های مختلفی برای تبدیل نقدینگی وجود دارد. بورس و بازار سرمایه یکی از محبوب‌ترین‌ها هستند اما فعالیت در این بازار به دانش، تخصص و البته زمان کافی نیاز دارد. صندوق‌های سرمایه‌گذاری برای افرادی که می‌خواهند مدیریت دارایی خود را به دست متخصصان بسپارند، یک گزینه عالی محسوب می‌شوند. در این مطلب به بررسی نحوه محاسبه سود صندوق های سرمایه گذاری می‌پردازیم.

سود صندوق های سرمایه گذاری چگونه محاسبه می‌شود؟

صندوق سرمایه‌گذاری در حقیقت شرکتی است با یک کادر متخصص، که سرمایه را از مردم جمع و در ترکیبی از سهام، سپرده بانکی و اوراق بهادار سرمایه‌گذاری می‌کند. بسته به ترکیب دارایی‌های هر صندوق، سود و البته ریسک آن متفاوت است. همان طور که می‌دانید، ریسک و سود مهمترین فاکتورهای تصمیم‌گیری در هنگام سرمایه‌گذاری هستند. صندوق‌های سرمایه‌گذاری در سهام، سود بالاتر و البته ریسک بالاتری دارند؛ صندوق‌های درامد ثابت، سود کمتر و ریسک کمتری دارند و صندوق‌های مختلط از نظر ریسک و سود، در بین دو گزینه قبلی قرار می‌گیرند.

نحوه محاسبه سود صندوق های سرمایه گذاری

بازده به سودی اشاره دارد که از سرمایه‌گذاری نصیب افراد می‌شود. در هنگام سنجش عملکرد هر نوع سرمایه‌گذاری، افراد معمولا از نرخ بازده استفاده می‌کنند که به صورت درصدی بیان می‌شود. این نرخ از تقسیم سود سرمایه‌گذاری بر سرمایه اولیه ضرب در 100 به دست می‌آید. به طور مثال اگر شما دو میلیون تومان سرمایه‌گذاری کرده باشید و پس از مدتی 200 هزارتومان سود به دست آورید، بازده 10 درصدی نصیب‌تان شده است.

برای محاسبه بازده و سود صندوق های سرمایه گذاری نیز از همین فرمول استفاده می‌شود. محاسبه بازده صندوق‌ها به صورت دوره‌ای انجام می‌شود و قیمت ابطال یا فروش واحدها در فرمول به کار می‌رود.

برای مثال تصور کنید تعدادی واحد صندوق را با قیمت ابطال 200 هزارتومان خریداری کرده‌اید. پس از یک ماه، قیمت ابطال هر واحد به 220 هزار تومان رسیده است؛ یعنی در این مدت 20 هزارتومان افزایش قیمت داشته است. بنابراین طبق فرمول بالا، بازدهی یک ماهه این سرمایه‌گذاری 10 درصد بوده است. همین محاسبات را می‌توان برای بازدهی، هفتگی، چند ماهه یا سالانه نیز انجام داد.

در مورد صندوق‌هایی که پرداخت سود نقدی دوره‌ای دارند، باید رقم سود نقدی را نیز در فرمول در نظر گرفت. تصور کنید 200 واحد از یک صندوق را خریداری کرده‌اید و در سررسید یک ماهه، به هر واحد 20 هزار تومان سود نقدی تعلق می‌گیرد. قیمت ابطال هر واحد در زمان خرید 100 هزار تومان بوده است و پس از یک ماه به 110 هزار تومان افزایش پیدا کرده است. در این حالت، شما هم از افزایش قیمت واحد سود برده‌اید و هم سود نقدی دریافت کرده‌اید. محاسبه بازدهی در این شرایط، به شکل زیر انجام می‌گیرد:

با این حساب، شما در دوره یک ماهه، ششصد هزار تومان بازده نقدی داشته‌اید.

بازده روزانه سالانه‌شده چیست؟

علاوه گزارش بازدهی‌های دوره‌ای، در وب سایت صندوق‌های سرمایه‌گذاری یک گزارش دیگر نیز به نام بازده روزانه سالانه‌شده مشاهده می‌شود. در این گزارش، بازده یک روز خاص در نظر گرفته می‌شود و بر اساس آن محاسبه می‌شود که اگر صندوق در سال هر روز به اندازه روز مورد نظر بازدهی داشته باشد، بازده سالانه چقدر خواهد بود. فرمول بازده روزانه سالانه‌شده به این شکل است:

در این فرمول R_t بازدهی روز مورد نظر و R_A بازدهی سالانه‌شده است.

روش پرداخت سود در صندوق‌های مختلف

سود صندوق های سرمایه گذاری از دو طریق در اختیار مردم قرار می‌گیرد:

• پرداخت نقدی دوره‌ای
• سود حاصل از افزایش قیمت واحدها صندوق

صندوق‌های مختلف طبق آن چه در امیدنامه ذکر شده است، به سرمایه‌گذاران سود می‌دهند. اگر روش پرداخت نقدی باشد، دوره‌های پرداخت نیز مشخص هستند. معمولا دوره‌ها یک، سه یا شش ماهه در نظر گرفته می‌شوند. در این شرایط، مدیر موظف است طی دو روز کاری پس از پایان هر دوره سود را به حساب سهام‌داران واریز کند.

پرداخت نقدی بیشتر در صندوق‌های درآمد ثابت دیده می‌شود. این صندوق‌ها برای افرادی که ریسک‌پذیری پایینی دارند مناسب هستند و پرداخت سود دوره‌ای برای این گونه افراد، جذابیت بسیاری دارد. از این جهت، صندوق‌های درامد ثابت به سپرده‌های بانکی شباهت دارند. پس از پرداخت سود نقدی، ارزش واحدهای صندوق به قیمت مبنا برمی‌گردد. البته همه صندوق‌های درامد ثابت سود نقدی پرداخت نمی‌کنند. برای نمونه صندوق یاقوت آگاه از نوع درامد ثابت است اما سود آن از طریق افزایش قیمت واحدها به مشتریان می‌رسد و پرداخت نقدی ندارد. در میان صندوق‌های درامد ثابت که در حال حاضر فعال هستند، 51 مورد به صورت ماهانه سود نقدی پرداخت می‌کنند.

سود صندوق های سرمایه گذاری در سهام معمولا به صورت نقدی پرداخت نمی‌شود. در میان صندوق‌های سرمایه‌گذاری در سهام که فعلا در بازار فعال هستند، تنها دو مورد تقسیم سود ماهانه دارند. اساسا قیمت سهام نوسانی است و نمی‌توان در مورد آن رقم سود مشخصی را تضمین کرد. سود سرمایه‌گذاری در این صندوق‌ها معمولا از طریق افزایش قیمت واحدها به دست می‌آید.

در پایان هر دوره می‌توانید بازده آن دوره را طبق فرمولی که در بالا ارائه شد محاسبه کنید. اگر واحدها را بفروشید سود به صورت نقدی در اختیارتان قرار می‌گیرد و اگر نفروشید، ممکن است سود بیشتری به دست آورید. برای نمونه می‌توان به صندوق مشترک آگاه اشاره کرد که پربازده‌ترین صندوق سرمایه‌گذاری در بورس تهران است و از زمان تاسیس تا کنون بیش از 10 هزار درصد بازدهی داشته است.

صندوق هستی بخش آگاه نیز از نوع صندوق‌های سهامی قابل معامله است و با نماد آگاس شناخته می‌شود. این صندوق نیز سود نقدی پرداخت نمی‌کند اما از آغاز فعالیت در سال 94 تا کنون بیش از 650 درصد بازدهی داشته است.

صندوق‌های سرمایه‌گذاری مختلط نیز شرایطی مشابه صندوق‌های سهامی دارند و در بیشتر موارد، سود آن‌ها از طریق افزایش بهای واحدها محاسبه می‌شود. البته صندوق نیکوکاری یکم آگاه از نوع مختلط است و در دور‌ه‌های سه ماهه سود نقدی نیز پرداخت می‌کند. این صندوق از زمان تاسیس در سال 90 تا کنون، در حدود 1743 درصد بازدهی داشته است.

گزارش بازدهی صندوق‌های سرمایه‌گذاری

مدیر هر صندوق موظف است بازده را در طول دوره‌های زمانی مختلف محاسبه و روی وب سایت منتشر کند. به این ترتیب تمامی سرمایه‌گذاران به صورت شفاف به اطلاعات عملکرد صندوق دسترسی خواهند داشت. این داده‌ها باید حداکثر تا ساعت 14 روز کاری بعد از اتمام دوره منتشر شده باشد. در گزارش بازدهی هر صندوق موارد زیر را مشاهده خواهید کرد:

• بازدهی سالانه صندوق از ابتدای تاسیس تا پایان آخرین سال به تفکیک هر سال
• بازدهی سالانه صندوق از ابتدای تاسیس تا پایان آخرین سال مالی به تفکیک هر سال
• بازدهی روزانه صندوق از ابتدای تاسیس به صورت ساده و سالانه‌شده
• بازدهی صندوق در یک هفته، یک ماه، سه ماه و یک سال گذشته
• نمودار بازدهی صندوق در هر هفته

در این گزارش‌ها، سال مالی و سال شمسی از هم جدا در نظر گرفته شده‌اند. موعد سال مالی هر صندوق در تاریخ تاسیس آن صندوق سر می‌رسد اما منظور از سال شمسی، سال تقویمی است. معمولا در پنل کاربری سرمایه‌گذاران هر صندوق، امکان محاسبه بازده به صورت شخصی نیز وجود دارد؛ یعنی هر کاربر می‌تواند بازده سرمایه‌گذاری خود را با توجه به تعداد روزهایی که از زمان خرید گذشته محاسبه بازده بورس چطور محاسبه می شود؟ کند.

علاوه بر گزارش‌هایی که در وب سایت هر صندوق منتشر می‌شود، سرمایه‌گذاران به گزارش‌های کلی نیز دسترسی خواهند داشت. مثلا وب سایت fipiran.com اطلاعات کاملی از همه صندوق‌ها ارائه می‌دهد و امکان مقایسه بین صندوق‌ها را فراهم می‌کند. در این وب سایت، نوع صندوق‌ها تفکیک شده و بازدهی دوره‌ای هر یک اعلام شده است. این فهرست را می‌توان بر اساس بازدهی کم یا زیاد مرتب و با مقایسه همه موارد، بهترین گزینه را برای سرمایه‌گذاری انتخاب کرد.

جمع‌بندی

بازدهی و سود مهمترین فاکتوری است که در هر گونه فعالیت اقتصادی در نظر گرفته می‌شود. در زمان انتخاب صندوق سرمایه‌گذاری نیز نوع عملکرد و بازدهی مهمترین معیار تصمیم‌گیری است. به همین دلیل، دانستن نحوه محاسبه سود صندوق های سرمایه گذاری اهمیت بسیاری دارد. در وب سایت مربوط به هر صندوق گزارش عملکرد دوره‌ای را می‌توان مشاهده کرد. وب سایت فیپیران بازده بورس چطور محاسبه می شود؟ نیز اطلاعات تمامی صندوق‌ها را به نمایش می‌گذارد و امکان مقایسه عملکرد و میزان سوددهی صندوق‌ها را برای کاربران فراهم می‌کند. شما میتوانید با مراجعه به وب سایت آگاه اینوست اطلاعات کامل تری در این مورد کسب کنید.

بتای منفی سهم در بورس چیست؟

برای سرمایه‌گذاری مطمئن در هر نوع بازاری آشنایی با محاسبه ریسک امری ضروری به حساب می‌آید. در صورت شناختن ریسک می‌توانید بدون استرس مشغول امور مهمی همانند تمرکز روی کار سرمایه‌گذاری خود شوید. در صورت نشناختن ریسک و روش اندازه گیری آن به شما توصیه می‌کنم وارد سرمایه‌گذاری نشوید زیرا سرمایه‌گذاری بدون آگاهی، می‌تواند صدمات مالی و زمانی جبران ناپذیری به شما وارد سازد. در این مقاله برای آگاهی دادن به شما درباره ریسک، انواع ریسک، اندازه گیری آن، به خصوص اندازه گیری بتای منفی سهم در بورس می‌پردازیم.

فهرست عناوین مقاله:

تعریف ریسک

همانطور که می‌دانید به انحراف معیار نرخ بازدهی ریسک گفته می‌شود. ریسک دارای تعاریف ساده‌تری نیز هست مثل اینکه وقتی کاری را انجام می‌دهید به چه احتمالی نتایج آن کار زیان‌بار از آب در خواهد آمد. شناختن ریسک با توجه به نوسانات اقتصادی کشور از تغییر نرخ بهره و نرخ ارز تا محصولات کشاورزی امر بسیار مهمی است.

اندازه گیری بتای منفی سهم در بورس: دسته بندی ریسک

ریسک دارای یک دسته‌‌بندی بزرگ است شامل ریسک سیستمی (کشوری) و ریسک غیرسیستمی (وابسته به سازمان‌ها) تفاوت این دو ریسک در عوامل ایجاد آن‌ها، عوامل کنترل کننده آن‌ها، روش اندازه‌گیری مقدار ریسک آن‌ها و… می‌تواند باشد. در کنترل ریسک سیستمی خیلی کاری از دستتان بر نخواهد آمد زیرا ناشی از تحولات گسترده اقتصادی است و تحت تاثیر اوضاع سیاسی کشور قرار خواهد گرفت یعنی هر چقدر اوضاع سیاسی یک کشور ناپایدارتر باشد ریسک افراد برای سرمایه‌گذاری در آن کشور بیشتر است. ریسک انواعی دارد مثل ریسک اعتباری، ریسک نقدینگی، ریسک عملیاتی، ریسک نرخ بهره، ریسک تورم و ریسک مالی. روش‌های اندازه گیری ریسک برای اندازه گیری از فرمول خاص و شاخص های خاصی استفاده می‌کند مثل شاخص بتا (که مفصلاً درباره آن بحث خواهیم کرد)، انحراف معیار، نیم انحراف معیار، واریانس، نیم واریانس، متوسط قدر مطلق انحرافات و ارزش در معرض خطر.

سایر روش‌های محاسبه ریسک

محاسبه انحراف معیار: اندازه گیری کردن ریسک کل یک سهام به وسیله یک پرتفوی است و فرمول آن به شرح زیر است:

به طور کلی دو روش اندازه‌گیری داریم که یکی روش قدیمی و دیگری روش نوین است. اندازه گیری بتای منفی سهم در بورس جز روش نوین است.

روش قدیمی اندازه‌گیری شامل روش‌هایی مثل آنالیز گپ، تحلیل سناریو، آنالیز دیرش و ریسک اوراق مشتقه است. این روش‌ها در گذشته بسیار مناسب و کاربردی بودند اما با توجه به معادلات پیچیده امروزی و تعداد شاخص‎هایی که باید مورد بررسی واقع شوند دیگر کاربردی ندارند.

روش آنالیز گپ: روشی ساده است که تمرکز آن روی تغییرات نرخ است در این روش میزان نرخ درآمد به نرخ بهره در یک بازه زمانی خاص پیش‌بینی می‌شود. در نظر گرفتن بازه زمانی خاص در این روش اندازه‌گیری خصوصیتی منفی برای این روش به حساب می‌آید زیرا به قیمت واقعی دارایی و بدهی در غیر بازه مشخص شده توجه نمی‌شود.

تحلیل سناریو: در این روش متخصصان روی انواع سناریوهایی که امکان دارد به وجود بیاید فکر خواهند کرد و پیش‌بینی می‌کنند در صورت وقوع هر کدام از سناریوها چه مقدار ریسکی افراد را تهدید می‌کند. مشکل این روش این است که با توجه به محدودیت ذهن و قابل پیش‌بینی نبودن نوسانات اقتصادی خیلی اوقات این پیش‌بینی‌ها کامل و یا دارای صحت کامل نخواهند بود.

شاخص بتای منفی سهم در بورس: ریسک اوراق مشتقه که می‌دانید از زیر مجموعه اوراق بهادار هستند و به منظور کاهش ریسک در سرمایه‌گذاری‌های پرخطر به وجود آمدند گرچه بعضی از منفعت طلبان (به اسم بورس‌باز شناخته می‌شوند) امروزه برای افزایش دادن میزان منفعت خود از آن‌ها استفاده می‌کنند گرچه کاربرد این اوراق مشخص است اما خود وجود این اوراق در حین عرضه و تقاضا می‌تواند باعث ریسک بالا در سرمایه‌گذاری‌های دیگر شود. شاخص‌های اندازه گیری کردن ریسک این اوراق را در ادامه می‌خوانید:

پارامتر دلتا: تغییراتی که به ازای تغییر در اوراق اصلی نسبت به قیمت اوراق مشتقه به‌وجود بیاید.

پارامتر گاما: تغییر در پارامتر دلتا به ازای تغییری در اوراق اصلی

پارامتر رو: تغییرات به ازای تغییر در نرخ بهره قیمت مشتقه

پارامتر وگا: تغییرات به ازای تغییر در حجم

پارامتر تتا: شاخص اندازه‌ گیری ریسک به ازای تغییر به ازای زمان

روش‌های جدید اندازه گیری ریسک شامل تئوری پورتفولیو (نظریه سبد سهام مدرن) و ارزش در معرض ریسک می‌شود.

تئوری پورتفولیو: یک نوع تئوری کاهش‌دهنده ریسک است و به وسیله آن در سهام پول نقد و اوراق بدهی سرمایه‌گذاری می‌کنند. واژه پرتفولیو سبد سرمایه‌گذاری معنی می‌شود. این روش بسیار پیچیده است اما به طور ساده در این روش چند گزینه پیش پای خریدار گذاشته می‌شود که به طور تقریبی انتخاب خریدار از پیش مشخص است و به همین گونه ریسک کاهش پیدا می‌کند.

شاخص بتای منفی سهم در بورس: ارزش در معرض ریسک (سرمایه در معرض خطر) که امروزه کاربرد گسترده‌ای در اندازه گیری ریسک دارد و به دو روش پارامتری و غیرپارامتری آن را محاسبه می‌کند.

۱- فرض روش پارامتری برای اندازه گیری توزیع نرمال داشتن بازده دارایی و خطی بودن رابطه بین ریسک بازار و ارزش دارایی است. و با این فرمول حساب می‌شود: Var=M.ZaQT80.5

VAR= ارزش در معرض ریسک، M= ارزش بازار دارایی، a = سطح اطمینان، Q = انحراف معیار، T= طول دوره زمانی محاسبه بازده

این شاخص برای پیش‌بینی سود/ ضرر سهام سرمایه‌گذار مناسب است چون حتی اگر سرمایه‌گذار زیان ببیند از پیش با تخمین خسارت، آماده جبران خسارت‌ها شده است و می‌تواند به تعهدات خود در قراداد عمل کند. استفاده از این معیار برای تعیین کفایت سرمایه در بانک‌ها الزامی است.

۲- روش غیرپارامتری: ساده‌ترین روش آن روش تاریخی است. این روش رفتار بازدهی و سود مالی را مشابه همان رفتار گذشته آن‌ها در نظر می‌گیرد و نتایج بازده جدید کاملا شبیه نتایج با شاخص‌های پیشین است سپس با فرمول تئوری پرتفوی آن را محاسبه می‌کند و ریسک را اندازه می‌گیرد.

تفاوت روش غیرپارامتری و پارامتری در این است که اندازه گیری انحراف معیار در روش پارامتری با فرمول تاریخی است.

اندازه گیری بتا منفی سهم در بورس و آشنایی با آن

همان‌طور که گفته شد شاخص بتا یکی از معیارهای سنجش ریسک‌پذیری یک سهام است. شاخص بتا، شاخصی آماری است که بازه شاخص بازار را از طریق بازده سهام می‌سنجد و می‌توان گفت روش اندازه‌گیری ریسک سیستمی در اوراق بهادار است. این ریسک را هم همانند دیگر ریسک‌های سیستمی (کشوری) با متنوع‌سازی می‌توان ذره‌ای و نه کامل کاهش داد. به دست آوردن این شاخص به سرمایه‌گذار کمک می‌کند دید گسترده‌تری از ریسکی که احتمالا پیش‌رو دارد پیدا کند. شاخص بتا نرمال یک در نظر گرفته می‌شود، هر مقداری که بیشتر از یک به دست بیاید به این معنی است که ریسک بالایی برای سرمایه‌گذاری دارد و متعاقباً مقادیر کمتر از یک دارای ریسک کمتری هستند. شاخص بتای منفی سهم در بورس در ادامه بحث خواهد شد. به دارایی‌هایی که شاخص بتا آن‌ها بیشتر از یک محاسبه شود دارایی پرخطر گفته می‌شود و به دارایی‌هایی که شاخص بتا آن‌ها کم‌تر از یک محاسبه شود داده‌های تدافعی می‌گویند.

پیشنهاد میکنیم مقاله نکات طلایی مدیریت ریسک و سرمایه گذاری را جهت کسب دانش بیشتر برای تصمیم گیری دقیق و وارد شدن به معاملات مطالعه کنید.

شاخص بتا از طریق داده‌های ریسک سیستمی یا مجموعه‌ای از دارایی مالی نسبت به ریسک پرتفوی بازار محاسبه می‌شود. ضریب بتا معادله با شیب خطی است که نوسان قیمت را در مقایسه با بازار کل مجموعه نشان می‌دهد.

فرمول اندازه‌گیری شاخص بتا

اندازه گیری شاخص بتای منفی سهم در بورس: در فرمول بتا همانطور که مشاهده فرمودید محاسبه بازدهی سهم و بازدهی بازار همزمان انجام می‌شود. بازه زمانی داده های مورد نیاز برای حساب شاخص بتا ۹۰ روزه هستند در ابتدا برای محاسبه کردن ضریب بتا باید داده‌های روزانه سهام و داده‌های کل بازار را از طریق سایت‌های معتبر به دست آورد. یک سایت معتبر برای استخراج داده‌های مورد نظرتان می‌تواند سایت مرکز پردازش اطلاعات ایران به نام Fipiran یا www.tsetmc.com باشد.

اگر خودتان قصد محاسبه شاخص بتا را دارید می‌توانید از نرم‌افزار اکسل استفاده کنید در غیر این صورت از طریق نرم افزارها و سایت‌های آنلاین به راحتی می‌توانید این محاسبه را انجام دهید.

روش محاسبه قدم به قدم اندازه گیری شاخص بتای منفی سهم در بورس

با توجه به تابع کواریانس میزان آن را بین دو متغیر حساب کنید با تابع واریانس واریانس بازده بازار را حساب کنید و پس از تمام این مراحل کواریانس و واریانس را به هم تقسیم کنید در انتها ضریب بتا به‌دست خواهد آمد.

در صورتی‌که محاسبه شاخص بتا به صفر منجر شود به این معنی است که با نوسانات بازار این سهم تغییر نخواهد کرد. یعنی با این شاخص هیچ ارتباطی بین نوسان بازار و تغییر این سهم پیدا نشده است. اگر پاسخ محاسبه شاخص بتا منفی از آب دربیاید یعنی رفتار سهم دقیقاً برعکس رفتار بازار عمل می‌کند مثلاً اگر بازار ۱۰ درصد رشد کند ارزش این سهم ۱۰ درصد افزایش می‌یابد.

با شناخت تحولات بازار می‌توانیم متوجه شویم که سهام شاخص بتای منفی چه رفتاری دارد.

زمانی که بازار با پیشرفت گروه‌های زیادی همراهی پیدا می‌کند و به بیان دیگر رشد مثبت دارد همیشه صنایعی هم هستند که رشد خلاف بازار دارند پس دچار افت قیمت می‌شوند. شما باید این سهام ها را شناسایی کنید و وقتی بازار به سمت منفی شدن پیش رفت (شاخص بتای منفی سهم در بورس) و ریزش کرد شما می دانید سهام‌هایی که پیش از این در مثبت بودن بازار منفی بودند حالا در افت بازار با استقبال روبرو می‌شوند.

پس بهتر است وقتی بازار در حال افت است به سمت سهم بتای منفی برویم تا ریسک سرمایه‌گذاری خود را کم کنیم. به طور خلاصه با توجه به شاخص بتا و داده‌هایی که از بازار به دست می‌آورید انتخاب می‌کنید در کدام سهام سرمایه‌گذاری کنید. زمانی که بازار مثبت بود روی سهام شاخص مثبت و زمانی که بازار منفی شد سرمایه‌گذاری روی شاخص بتای منفی بهتر است.

سایر رفتارهای شاخص بتا

اگر ضریب بتا= ۰.۵ محاسبه شود به این معنی است که نوسانات آن سهم کم‌تر از نوسانات بازار است.

اگر ضریب بتا ۰.۵ باشد با ۲۰ درصد رشد بازار سهام مد نظر ۱۰ درصد رشد خواهد داشت و یا اگر بازار ۳۰ درصد کاهش پیدا کند قیمت سهم ۱۵ درصد کم خواهد شد.

ضریب بتا کوچکتر از صفر (ضریب بتای منفی): نشان می‌دهد نوسانات سهم برعکس رفتار نوسانات بازار است. اندازه گیری شاخص بتای منفی سهم در بورس به‌عنوان مثال این‌گونه است که ضریب بتا ۱- بشود پس با ۲۰ درصد رشد بازار سهام مد نظر ۲۰ درصد کاهش قیمت و یا اگر بازار ۱۵ درصد کاهش پیدا کند قیمت سهم ۱۵ درصد افزایش خواهد یافت.

گفتیم که در روش پرتوفیلو یا سبد خرید انتخاب‌هایی به خریدار ارائه می‌گردد عرضه‌داران نیز با توجه به نکاتی که درباره شاخص بتا گفته شد برای کاهش ریسک خود در بازار مثبت اغلب سبد را با گزینه دارای شاخص بتا مثبت پر می‌کند و برعکس‌. برای انتخاب در سبدها برای ریسک کم‌تر انتخاب سهم مثبت حتی اگر کوچک باشد عقلانی‌تر است.

برای اینکه ضریب بتای سهم را محاسبه کنید باید ابتدا از سایت‌های معتبر که قبلاً درباره آن‌ها صحبت شد داده‌ها را پیدا کنید و طبق جدول های بالا مرتب کنید و با استفاده از فرمول زیر جدول بازدهی روزانه سهم و شاخص را حساب کنید اگر منفی شد شما به شاخص بتای منفی سهم در بورس رسیدید.

ضریب بتای منفی سهم در بوس و سبد سهام

با میانگین‌گرفتن از تک تک سهم‌های سبد سهام آن را به دست می‌آوریم مثل:

در مثال فوق مشاهده می‌کنید که ضریب بتا این سبد ۱.۵ به دست آمده است.

جمع بندی

در این مقاله شما با انواع ریسک و دلایل آن‌ها آشنا شدید. به طور خلاصه درباره انواع شاخص‌های اندازه گیری ریسک صحبت کردیم و مفصلاً به نحوه اندازه‌گیری شاخص بتا پرداختیم. این شاخص امروزه کاربرد زیاد دارد. شما می‌توانید با استفاده از سایت‌های معتبر داده‌های بازار را استخراج نمایید و به تنهایی با استفاده از فرمولی که در اختیار شما قرار گرفت شاخص بتا را محاسبه کنید. شاخص بتا نرمال را یک در نظر بگیرید مقادیر به دست آمده بالاتر از یک شامل سهام هایی دارای ریسک پرخطر و مقادیر به دست آمده شاخص بتا کمتر از یک مربوط به سهام‌هایی با ریسک تدافعی و ایمن‌تر برای سرمایه‌گذاری است. شاخص بتای منفی سهم در بورس به معنی این است که به رفتار بازار نگاه کنید و بدانید رفتار این سهم معکوس آن پیش می‌رود. اگر به تنهایی قادر به حساب مسائل ریاضی این شاخص نبودید می‌توانید از وب‌سایت‌های آنلاین و نرم افزارهایی که به این منظور ساخته شده‌اند استفاده کنید.

امیدوارم از این مقاله حداکثر استفاده را برده باشید و با این مفاهیم مهم برای کاهش ریسک سرمایه‌گذاری آشنایی کافی پیدا کرده باشید. برای آشنایی بیشتر با دیگر مفاهیم بورس مطلب دیگر سایت را مشاهده کنید.

بازده سرمایه‌‌گذاری را چگونه محاسبه کنیم؟

در دنیای سرمایه‌گذاری همه به دنبال سود هستند. پس می‌توان سود یا بازده را مهم‌ترین بخش‌هر سرمایه‌گذاری دانست. درآمدی که افراد از طریق سرمایه‌گذاری در مدت زمانی مشخص کسب می‌کنند، بازده سرمایه‌ گذاری نامیده می‌شود. میزان بازده می‌تواند بیشتر یا کمتر از انتظارات سرمایه‌گذار باشد. پس ابتدا باید با مفهوم بازده آشنا شویم، سپس انواع آن و هم‌چنین روش‌های محاسبه هر یک را یاد بگیریم.

تعریف بازده سرمایه‌گذاری

بازده سرمایه‌گذاری همان سود یا زیانی است که از طریق سرمایه‌گذاری حاصل می‌شود. افراد برای کسب سود سرمایه‌گذاری و افزایش دارایی خود، وارد بسترهای مالی می‌شوند. آن‌ها با خرید دارایی‌های متنوع اقدام به سرمایه‌گذاری می‌کنند. اما برخی از شیوه‌های سرمایه‌گذاری سود مشخصی دارند. یعنی یک سود تضمینی برای این سرمایه‌گذاری‌ها وجود دارد. این در حالی است که در گزینه‌های دیگر سرمایه‌گذاری، هیچ سودی تضمین نمی‌شود. افراد مختلف با توجه به انتظارات و اهداف متفاوت خود اقدام به سرمایه‌گذاری می‌کنند.

اما در مقابل بازده سرمایه‌گذاری، مفهومی به نام ریسک نیز وجود دارد. می‌توان چنین گفت که ریسک و بازده دو عنصر همیشگی و جدایی‌ناپذیر در بازارهای مالی هستند. هر چه میزان بازدهی که از دارایی انتظار داریم بیشتر باشد، سرمایه‌گذاری در آن نیز ریسک بیشتری خواهد داشت. اما همیشه این‌طور نیست و موارد استثنا نیز وجود دارد.

بیشتر بخوانید

انواع بازده سرمایه‌گذاری

بازده سرمایه‌ گذاری در گرو عوامل متعددی است. در میان این عوامل می‌توان به نسبت‌های مختلف اشاره کرد. منظور مواردی مانند نسبت‌های نقدینگی، اهرمی، سودآوری و فعالیت و هم‌چنین انواع ریسک و نوسان‌های قیمتی است. در مجموع دو نوع بازده در بازارهای مالی وجود دارد که ماهیت متفاوتی با یک‌دیگر دارند. این دو بازده عبارت‌اند از:

• بازده تحقق یافته

• بازده مورد انتظار

بازده تحقق یافته در مقابل بازده مورد انتظار

بازده تحقق‌یافته که از آن با نام Realized Return یاد می‌شود، به بازدهی گفته می‌شود که به دست آمده است. یعنی همان سود سرمایه‌گذاری که به واقعیت پیوسته است.

اما بازده مورد انتظار یا Expected Return بازدهی است که افراد سرمایه‌گذار انتظار دارند که آن را به دست آورند و هنوز محقق نشده است. سرمایه‌گذاران با توجه به چنین بازدهی روی یک دارایی سرمایه‌گذاری می‌کنند. اما هیچ اطمینان و تضمینی پشت این بازده وجود ندارد. چرا که ممکن است هیچ‌گاه تحقق پیدا نکند.

البته بازه زمانی سرمایه‌گذاری نیز در تحقق بازده مورد انتظار موثر است. یعنی اگر بازه سرمایه‌گذاری بلندمدت باشد، احتمال تحقق بازده مورد انتظار بیشتر خواهد شد. مثلا شاید بازده سرمایه‌گذاری در یک دارایی خاص در یک ماه برابر یک درصد و در یک سال برابر ۳۵ درصد باشد.

اجزای بازده سرمایه‌گذاری

بازده را می‌توان به دو بخش سود دریافتی و سود (زیان) سرمایه تقسیم کرد.

سود دریافتی

سودی که از محل جریان‌های نقدی دوره‌ای سرمایه‌گذاری به دست می‌آید را می‌توان مهم‌ترین بخش بازده سرمایه‌گذاری قلمداد کرد. این سود به شکل بهره یا سود تقسیمی در اختیار سرمایه‌گذاران قرار می‌گیرد. باید این امر را در نظر گرفت که میان جریان‌های نقدی و قیمت اوراق بهادار ارتباطی وجود دارد. هم‌چنین میزان این سود نیز منفی نخواهد شد.

لازم به ذکر است که میزان سود دریافتی در مجمع عمومی عادی و توسط هیات مدیره تعیین می‌شود و سهام‌داران نیز باید آن را تایید کنند. این بازده سرمایه‌گذاری به سود نقدی سهام یا Dividend Yield معروف است. میزان سود پرداختی هر شرکت به ازای هر سهم، توسط این بازده مشخص می‌شود.

سود یا زیان سرمایه

اما دومین بخش بازده سرمایه‌گذاری سود یا زیان سرمایه است که با سهام عادی، اوراق مشارکت و یا سایر اوراق بهادار با درآمد ثابت هم مرتبط است. این بخش از بازده در پی افزایش یا کاهش قیمت دارایی و اختلاف میان قیمت خرید و قیمت فعلی پدید می‌آید.

با توجه به این‌که قیمت فعلی دارایی چقدر است، اختلاف حاصل می‌تواند مثبت یا منفی باشد. اختلاف مثبت، به سود سرمایه‌گذاری و اختلاف منفی به زیان منجر خواهد شد. بازده سرمایه‌گذاری در اوراق بهادار از مجموع این دو بخش حاصل می‌شود

فرمول بازده کل

بازده کل اوراق بهادار = سود دریافتی + سود یا زیان سرمایه

بازده کل

همان‌طور که در بخش‌ قبلی گفتیم، بازده کل یا همان Total Return متشکل از سود دریافتی و تغییرات قیمتی است. یعنی برای محاسبه بازده کل در یک دوره زمانی باید مجموع هر گونه وجوه نقدی دریافتی و تغییرات قیمت دارایی در طول دوره مذکور را به دست بیاوریم. سپس عدد حاصل را بر قیمت دارایی در زمان خرید تقسیم کنیم.

اما فرمول اصلی بازده کل به این شکل است:

متغیرهای این معادله عبارت‌اند از:

CF_t:جریان‌های نقدی در طی دوره t

P_E: قیمت در پایان دوره t (قیمت فروش)

P_B:قیمت در ابتدای دوره t (قیمت خرید)

P_C: تغییر قیمت در طول دور که از طریق تفاضل P_E و P_B حاصل می‌شود.

جریان‌های نقدی در اوراق مشارکت و هم‌چنین اوراق بدهی از طریق پرداخت بهره حاصل می‌شوند. این جریان‌ها در سهام عادی به کمک سود تقسیمی نقدی یا سهام جایزه، حق تقدم ناشی از افزایش سرمایه و یا تجزیه سهام ایجاد می‌شوند. مفهوم بازده سرمایه‌گذاری کل معیاری برای محاسبه سود سرمایه‌گذاری است و از این رو حائز اهمیت است.

به عنوان مثال این‌طور در نظر بگیرید که سهام‌داری ۱۰۰۰ برگه سهم یک شرکت را با قیمت ۵۰۰۰ ریال خریداری می‌کند. فرض کنید سال آینده کل سهام را به قیمت ۱۰ هزار ریال بفروشد. سود تقسیمی سهم مذکور در این بازه یک‌ساله برابر با ۵۰ ریال است. طبق فرمول بالا کل بازده سهام برابر با ۱۰۱ درصد خواهد بود.

بازده نسبی

برخی از مواقع پیش می‌آید که نیاز به بازده مثبت داریم؛ به همین دلیل از بازده نسبی استفاده می‌کنیم. این بازده همیشه عددی بزرگ‌تر از یک را نشان می‌دهد و از اعداد منفی در معادله چشم‌پوشی می‌کند. در فرمول این بازده، مجموع جریان‌های نقدی و قیمت فروش بر قیمت خرید تقسیم می‌شوند.

P_E: قیمت در پایان دوره t (قیمت فروش)

P_B:قیمت در ابتدای دوره t (قیمت خرید)

CF_t:جریان‌های نقدی در طی دوره t

اگر بخواهیم بازده نسبی مثال قبل را به کمک این فرمول محاسبه کنیم، حاصل برابر با ۲۰۱ درصد خواهد بود.

جمع‌بندی

تمام افراد با هدف کسب سود در دارایی‌های مختلف سرمایه‌گذاری می‌کنند. بهره‌ای که از این عمل حاصل می‌شود، بازده سرمایه‌گذاری نام دارد. بازده معمولا دو بخش دارد. بخش اول آن، شامل وجه نقدی است. این وجه درآمد مستقیم حاصل از سرمایه گذاری است. بخش دوم مربوط به سود یا زیانی است که سرمایه‌گذار در پی تغییر قیمت فروش یا خرید، آن را کسب می‌کند.

در مورد سهام، سود سرمایه‌گذاری به قیمت روزانه دارایی بستگی دارد. هرچه بازده یک سهم بیشتر باشد، سرمایه گذاری با ریسک بالاتری همراه خواهد بود. به همین دلیل است که پیش از ورود به هر سهمی به منظور سرمایه‌گذاری، ابتدا لازم است که میزان پذیرش ریسک و انتظار خود از سرمایه‌گذاری را مشخص کنیم.